-
1 быть
несов.1) (существовать, иметься) бар [булу], булу; ( үткән заман формасында)... иде2) (находиться, присутствовать) булу3) (происходить, случаться) булу4) (приходить, приезжать) килү, булу5) употр. как часть составного сказ.а) ия белән исем хәбәр арасында бәйләүче чара буларак кулланыла: булу,... идеб) төшем юнәлешенең катлаулы формасын ясый:... идев) тәмамланмаган төрнең киләчәк заман формасын ясауда катнаша:...ыр,... ачак•- будь что будет -
2 обладать
несов.( чем) биләү, хуҗа булу, ия булу;...лы булу -
3 сопровождаться
несов.; книжн.( чем)1) ( происходить одновременно) бер үк вакытта булу, беррәттән булу, бергә булу...ганда булу,...га кушылу;...лы булу2) [үзе белән] алып килү, китереп чыгару, тудыру,...га сәбәп булу,...белән үтү3) бирелү, теркәлү4) страд. от сопровождать 1) -
4 вескость
м1) авыр булу, саллы булу, тос булу2) нигезле булу, төпле булу -
5 владеть
несов.1) прям.; перен. ( кем-чем) ия булу, ия булып тору; хуҗа булу, хуҗа булып тору2) кем-чем (управлять) биләү, биләп тору; кулында тоту3) ( чем) эш итү, эш итә белү4) ( чем) йөртә алу, эшләтә алу, хәрәкәт иттерә алу•- владеть собой -
6 зависимость
ж1) бәйле (бәйләнгән) булу, торышына бәйле булу2) бәйлелек, бәйле булу, буйсынган булу, ирексезлек -
7 соприкасаться
несов.1) (с кем-чем и без доп.) (дотрагиваться) [бер- берсенә] тию, орыну, тиеп (орынып) тору; кагылу, кагылып тору2) (с чем и без доп.) [үзара] чиктәш булу, янәшә булу, [барып] тоташу, тоташып тору3) перен. (с чем и без доп.) үзара бәйләнештә булу, арасында бәйләнеш булу, арасында уртаклык булу4) перен. ( с кем-чем) аралашу, катнашу, очрашу, эш итү -
8 сопутствовать
несов.1) (кому) (идти, ехать вместе) бергә бару (йөрү), янында бару (йөрү), озата бару (йөрү)2) ( чему) бер үк вакытта булу, беррәттән булу, бергә булу,...ганда булу3) перен. ( кому-чему) (быть тесно связанным) тыгыз бәйләнештә булу• -
9 стать
I сов.1) басустать на ноги прям.; перен. — аякка басу
ни стать ни сесть — басып та (торып та) булмый, утырып та булмый
2) ( приступить к работе) басу3) туктау, туктап калу, тукталу4) ( расположиться) урнашу, туктау; ( поместиться) урнашу, сыю5) перен. ( подняться для борьбы) күтәрелү6) ( кому-чему во что), разг. төшү•- стать во главе
- стать в тупик
- стать грудью
- стать между
- стать на дыбы
- стать на колени
- стать на короткую ногу
- река стала
- стать у власти II сов.1) употр. в роли вспом. гл.:а) с неопр., входит в состав сложн. сказ. в знач. "начать" башлауб) с неопр., употр. для образования буд. вр. гл. несов. видане стану есть — ашамыйм, ашамаячакмын
в) употр. в знач. связкистать взрослым — олы кеше булу, үсеп җитү
стать постарше — үсә төшү, олыгая төшү
стало светло — яктырып китте, яктырды
2) с кем-чем и без доп. (произойти, случиться) булу3) безл.; с отриц. ( перестать быть в наличии) бетү, юкка чыгу, юк булу; ( умереть) үлү, вафат булу; булмау•- станет III ж1) ( осанка) сын, буй-сын, гәүдә, тышкы кыяфәт, [кешенең] үз-үзен тотышы2) обычно мн. стати (у животного) гәүдә төзелеше3) перен.; уст. холык, характер•- с какой стати? -
10 утомительность
жялыктыргыч булу, алҗыткыч булу, йончыткыч булу, интектергеч булу, эчпошыргыч булу -
11 зависеть
несов.( от кого-чего)1) ( находиться в подчинении) буйсынган булу, бәйле булу2) бәйле булу, бәйләнгән булу -
12 иметь
несов.(кого-что) (обладать, располагать) булу, бар булу,...лы булу, ия булу; ( с отрицанием) юк, булмау- имеет значение
- имеет отношение
- имеет применение
- иметь в виду
- иметь дело
- иметь мужество
- иметь под рукой
- иметь целью -
13 нуждаться
несов.1) ( жить в бедности) мохтаҗлыкта яшәү, фәкыйрьлектә яшәү2) ( в ком-чём) мохтаҗ булу, ихтыяҗлык булу, ихтыяҗың ташу, кирәксенү, кирәк булу -
14 пасть
I сов.1) см. падать 1); 4); 7)-10)2) книжн. һәлак булу; корбан булу3) җиңелү, бирелү, җимерелү, бәреп төшерелү4) перен. дәрәҗә (абруй) төшү; түбәнлеккә төшү, тәгәрәү•- пасть жертвой II жавыз (ерткыч хайваннарда, балыкларда) -
15 под стать
1) чему (подобен) охшаш булу,... сыман булу, кебек булу, бердәй булу2) ( кому-чему) (в соответствии с кем-чем)...га нәкъ туры килү, туры килеп тору -
16 принадлежность
ж1) кирәк-яраклар, әсбаплар, [кирәкле] әйберләр2) ( к чему) булу,...дан исәпләнү (саналу);...дан булу; мөнәсәбәттә булу, карау• -
17 причитаться
несов.1) ( кому) туры килү, тиеш булу; тиюему причитается сто рублей — аңа йөз сум [акча] тия
2) ( с кого), разг. бурычлы булу, бирәчәге булу, бирергә (түләргә) тиеш булу -
18 пропасть
I пр`опастьж1) упкын, төпсез чокырскатиться в пропасть — упкынга тәгәрәп (егылып) төшү; перен. чокырга тәгәрәп төшү, һәлакәткә барып җитү
2) перен. (большое расхождение между кем-чем-л.) зур аермаII проп`астьсов.1) югалу, җуелу, юк булу, юкка чыгу2) ( перестать появляться) күренми башлау, күренмәү, югалу, югалып тору, юкка чыгу3) (уйдя куда-л., исчезнуть) юкка чыгу, югалу, [китеп] олагу4) ( скрыться) күздән югалу, юкка чыгу, юк булу5) ( утратиться) бетү, югалу, юкка чыгу6) (погибнуть, умереть) һәлак булу, юкка чыгу7) ( пройти бесполезно) әрәм (зая) булу, әрәмгә (бушка, заяга) китү, югалу -
19 равняться
несов.1) (на кого, по кому-чему) тигезләнү2) ( с кем-чем), разг. тиңләшү, тиң булу, бертигез булуравняться в знаниях с кем-либо — белем ягыннан ( кем белән дә булса) тиңләшү
3) ( чему) булу, тигез булу -
20 располагать
I несов.; см. расположить II несов.; книжн.1) ( кем-чем) булу, ия булу2) ( к чему) ярдәм итү, булышу
См. также в других словарях:
булуқ — [بلق] а. садои оби аз замин бароянда; булуқ булуқ кардан аз замин заҳида баромадани об … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
булу — 1. Чынбарлыкта яшәү, вакыт һәм пространство эчендә урын алып тору; бар булу. 2. Очрау, табылу, туры килү, килеп чыгу мөмкинлек б. 3. Барлыкка килү; ясалу тама тама күл була. Яралу, туу, үсеп чыгу 4. Үсү, уңу (иген һ. б. ш. тур.) 5. Әзер хәлгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
булуғ — [بلوغ] кит. расиш ба балоғат, расидан ба синни рушд: ҳадди булуғ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
абай булу — Сак (сизгер) булу, сак тору, сак эш итү син анда абайрак бул, малай … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алмасар булу — Бер карарга килә алмыйча озак икеләнеп, әйле шәйлерәк булу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
башлы-күзле булу — (итү) Өйләнү, гаиләлә булу (өйләндерү) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
грифтар булу — иск. 1) Очрау, юлыгу, тару 2) Ирексез булу, кем. б. кулына төшү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җуен булу — Җуелу, бетү, үлү; һәлак булу бала җуен булмасын, никах укыт … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аймыл булу — Очрашмау, туры килмәү, бер юлда булып та бер берен күрмәү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аймылыш булу — Очрашмау, туры килмәү, бер юлда булып та бер берен күрмәү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
балигъ булу — Җитлегү, өлгерү, балалыктан чыгу (җенси, рухи, рәсми яктан) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге